Podział pracy w przedsiębiorstwie podstawa struktur organizacyjnych,[10.11.2010]

Hej, Hej!!!

Na dzisiejszych zajęciach rozmawialiśmy o STRUKTURACH ORGANIZACYJNYCH .

Schemat organizacyjny jest to graficzna prezentacja struktury organizacyjnej danej organizacji lub struktury międzyorganizacyjnej w przypadku współdziałania ze sobą kilku organizacji. Schemat organizacyjny w szczególności obrazuje zależności pomiędzy komórkami funkcjonalnymi organizacji, którymi mogą być na przykład pojedyncze stanowiska pracy lub grupy stanowisk wyodrębnionych ze względu na swe funkcje. Mówiąc prościej schemat organizacyjny przedstawia model struktury organizacyjnej przyjęty w danej organizacji.

Typy schematów organizacyjnych

Struktury hierarchiczne:

struktura liniowa (przedmiotowa) - najprostsza struktura organizacyjna najczęściej stosowana w małych organizacjach, opierająca się na zasadzie jedności kierowania. Charakteryzuje się centralizacją władzy i wyraźną linią podporządkowania. Zespoły ludzi budowane są wokół zadań, a nie wokół funkcji. Więzi funkcjonalne pokrywają się ze służbowymi co do przebiegu oraz co do kierunku,

Struktura liniowa w swojej czystej, klasycznej formie występuje tylko w małych firmach, gdyż rozwiązanie to cechuje się wieloma ograniczeniami. Może być etapem w rozwoju organizacji. Do wad rozwiązania liniowego należy zaliczyć:

• kierownik zajmuje się wszystkim, tzn. rekrutuje, rozlicza płace, przekazuje polecenia, ocenia pracowników, itp.; zatem jego wiedza musi być dość rozległa,
• trudność w dostosowywaniu do zmiennych warunków działania, jak choćby wprowadzenia nowych przepisów,
• sprzyjanie centralizacji uprawnień, ograniczanie inicjatywy pracowników,
• ryzyko unieruchomienia firmy w wyniku przerwania drogi służbowej (nieobecność kierownika).

struktura funkcjonalna - jeden z typów struktury organizacyjnej charakteryzujący się występowaniem działów funkcjonalnych kierowanych przez specjalistów oraz złamaną zasadą jedności kierowania. Członkowie organizacji podlegają zarówno kierownikom funkcjonalnym jak i służbowym. Istotną wadą tej struktury jest trudność w rozdzieleniu kompetencji poszczególnych kierowników funkcjonalnych, co może prowadzić do powstawania konfliktów.

W ujęciu klasycznym zaproponowano, aby nadmiar zadań kierownika w strukturze liniowej rozwiązać poprzez powołanie wielu kierowników o różnych specjalnościach. W ten sposób każdy kierownik mógłby się specjalizować w wybranej dziedzinie, a jednocześnie wszystkie kwestie związane z organizacją pracy pracowników byłyby realizowane.

To rozwiązanie strukturalne miało jednak również swoje wady. Jak łatwo zauważyć na rys. 1, każdy pracownik ma kilku przełożonych. Zrezygnowano z zasady jedności rozkazodawstwa, a dokładnie nadano jej nowe znaczenie: każdy pracownik otrzymywał polecenia tylko od jednego przełożonego, ale w zakresie jednego obszaru decyzyjnego. Np. w zakresie czasu pracy polecenia mógł wydawać tylko jeden przełożony. W praktyce jednak zastosowanie takiego rozwiązania okazało się niezmiernie trudne, gdyż rozdzielenie uprawnień decyzyjnych nie było możliwe w pełni. Możliwe zatem było otrzy

my

wanie sprzecznych instrukcji od różnych przełożonych.

W tej strukturze rządą zatem eksperci, a nie kierownicy "od wszystkiego". Podział zadań pomiędzy nich jest realizowany w sposób przemyślany i celów. Dzięki temu organizacja może się łatwiej dostosowywać do zmian w otoczeniu.

struktura liniowo-sztabowa - jest typem struktury łączącym w sobie zalety struktury liniowej i funkcjonalnej. Opiera się na przewadze więzi służbowych, jak struktura liniowa, a jednocześnie dopuszcza stosunki zależności funkcjonalnej. W praktyce jest to najczęściej spotykana struktura hierarchiczna.

Struktura liniowo-sztabowa jest jedną z prób rozwiązania problemu ograniczeń struktury liniowej. Inną próbą była struktura funkcjonalna w ujęciu F. W.Taylora. Kierownik posiadający zbyt dużo zróżnicowanych zadań nie był w stanie efektywnie zarządzać swoimi pracownikami. Dlatego wprowadzono sztab (różne konfiguracje prezentowane na , który miał wyręczać go w niektórych zadaniach. Np. można było powołać eksperta ds. kadr, płac, przydzielania robót, itp. Całość władzy rozkazodawczej jest zachowywana przez kierownika, jednak otrzymuje on gotowe propozycje niektórych decyzji, które ma tylko zatwierdzić.

W pierwszym etapie powstawania struktury liniowo-sztabowej, powołuje się pojedynczych ekspertów (rys. 1).

Struktura liniowo-sztabowa ze sztabem zarządzającym:

Struktura liniowo-sztabowa ze sztabem centralnym:

Struktura liniowo-sztabowa ze sztabami na różnych poziomach hierarchii:

Struktura liniowo-sztabowa z hierarchią sztabów:

Legenda do schematów:

P-pracownik

K-kierownik

D-dyrekcja

Jak widać na tych zajęciach DUŻO dowiedzieliśmy się, ale uważamy, że jeszcze zbyt mało, aby nasza wiedza była pełna. Jesteśmy spragnieni wiedzy , dlatego z utęsknieniem czekamy na kolejne zajęcia.

TW